Aanleg tips sierbestrating
Wanneer u zelf uw sierbestrating gaat leggen, wilt u er verzekerd van zijn dat u nog jaren plezier ervaart van uw terras, tuin of pad. Daarom vindt u hieronder een instructiefilm en enkele tips voor het aanleggen van uw bestrating.
Snelkeuze menu
- Het grondwerk en drainage
- Het zandbed en de opsluiting
- Tuintegels leggen
- Plaatsing natuursteen tegels
- Specifieke tips voor het plaatsen van natuurtegels
- Opsluitbanden plaatsen
- Kleuren en structuren
- Fundering
- Terras aanleggen tips
- Algemene tips
- Hoogteverschillen
- Verschillende legverbanden
- Halfverharding en grind
HET GRONDWERK EN DRAINAGE
Spitten
Het spitten van de tuin is een kwestie van rijtje na rijtje en laag na laag. Dat kan één of meerdere steken diep gaan. Bij twee steken diep zit u al op 50 cm in de grond. Dat is meestal voldoende.Drainage bestrating
Hoewel afhankelijk van de doorlaatbaarheid van de grond en de hoogte van uw tuin, is het voldoende om uw terras 1 à 2 cm per meter te laten aflopen naar de plaats waar u het regenwater heen wil geleiden.Als het straatwerk iets hoger ligt dan de borders, zal het teveel aan water gemakkelijk in de bodem verdwijnen. Indien er sprake is van een erg zware grond of extra wateroverlast, is het aan te bevelen om een drainage-systeem te koppelen aan de hemel-waterafvoer via de riolering.
Afwatering en diversen
HET ZANDBED EN DE OPSLUITING
Dikte van het cunet (zandbed)
Voor paden en terrassen met sierbestrating moet een voldoende dik zandbed worden aangebracht. Hierbij gaan we uit van tenminste 20 cm. Als u eenmaal een leuk patroon in het pad of het terras gelegd hebt, is het zaak dat het ook mooi blijft liggen. Door middel van betonbandjes, palissadebanden of rollagen kunt u deze opsluiting maken. Zorg er voor dat de rollaag ca. 2 cm lager gesteld wordt als de stenen van het paadje. Een steen in lengterichting is een mooie afsluiting van het overdwars gelegde halfsteensverband. Er zijn betonrandjes in diverse diktes. Voor een normaal terras zijn de 5 x 15 x 100 cm tegels zeer geschikt.Bestrating leggen
Een oprit wordt natuurlijk zwaarder belast dan een looppad of terras in de tuin. Daarom moet u bij een oprit een extra dik zandbed aanbrengen van tenminste 35 cm. In plaats van zand wordt voor de stevigheid ook wel een deel gebroken puindeeltjes of hoogovenslakken gebruikt. De extra sterke onderbouw samen met de bestrating zorgen voor een tijdloze en degelijke oprit.Vlak maken
Als de opsluitbanden gezet zijn, is het zandbed eenvoudig vlak te trekken. Bij grotere oppervlakken gaat dit op dezelfde manier. Alleen worden dan eerst lange afrijlatten waterpas op het zandbed gelegd. Daarna wordt tussenin het zand vlak getrokken. Zorg ervoor dat het zand van tevoren goed is verdicht door aanstampen of aftrillen met een trilmachine.Opsluiting
Als u verzekerd wil zijn dat uw tegelterras niet verschuift, is het verstandig om een omsluiting met betonbandjes aan te brengen. De betonnen kantplankjes moeten tenminste 3 cm onder het bovenvlak van de tegel in het onderliggende zandbed gesteld worden. Een zandbed onder een tegelterras moet tenminste 20 cm dik zijn.
Bij een rond terras legt u de stenen rijtje voor rijtje, van buiten naar binnen. De buitenste rij wordt gelegd aan de hand van een uit het middelpunt getrokken cirkel (stok en touwtje). Hoe verder u naar het hart van de cirkel komt, des te groter worden de gaten en kieren tussen de stenen. Het is dan verstandig om het laatste stukje (ca. 1 m) op te vullen met een stukje recht straatwerk.
Als u een paadje met bochten maakt komt u met een halfsteensverband in de problemen. Door het maken van spieën - een soort taartpunt - kunt u het lijnenspel steeds corrigeren.
Wanneer stenen in de lengterichting worden gelegd, ontstaan geen problemen bij bochten. U hoeft slechts op het verband (het verspringen) te letten zodat de eindvoegjes niet tegenover elkaar komen.
Split, grind en zand
TUINTEGELS LEGGEN
Zelf tuintegels leggen gebeurt in 6 stappen.- Allereerst begint u met graven in de grond. Zorg voor een diepte van 15 tot 20 cm diep.
- De tweede stap is het ophoogzand aanbrengen. Door gebruik te maken van een lange lat maakt u het zand vlak.
- Vervolgens drukt u de ondergrond aan met de lat. Het mag best stevig worden aangedrukt.
- De vierde stap is de kantopsluiting stellen. Voor de juiste plaatsing is het zeer belangrijk dat de opsluitbanden in elkaar passen.
- Door het aanstampen van het zandbed wordt het zandbed verdicht. Daarna kunt u het overtollige zand naar de kant trekken met een houten plank.
- De tegels kunnen op het vlakke zandbed worden gelegd. Met een rubberen hamer tikt u de tuintegels aan.
- Wanneer de tuintegels liggen, adviseren wij om een aantal scheppen zand over de zandtegels te verdelen. Zorg ervoor dat er tussen alle voegen voldoende zand zit. Dit kunt u eventueel verdelen met een bezem.
PLAATSING NATUURSTEEN TEGELS
Voor een optimaal resultaat is het belangrijk dat er met schoon zand en, indien nodig, cement van goede kwaliteit wordt gewerkt. Zorg ook altijd voor de juiste cement verhouding. Wanneer u een lichte kleur natuursteen heeft uitgekozen, zoals travertin, dan kunt u het beste trascement gebruiken. Let er bij natuursteen tegels ook op dat de ondergrond goed doorlatend is.
Natuursteen tegels legt u over het algemeen met een kleine voeg op de funderingslaag. Leg natuursteen tegels die een voeg vereisen vooral niet tegen elkaar. De stenen kunnen elkaar beschadigen als er over de bestrating wordt gelopen of gereden. Ook onder invloed van het weer kan de bestrating wat 'werken'. Daarnaast ligt een natuurstenen bestrating veel mooier met een voeg. Omdat stenen niet identiek zijn, kunnen zich minimale maatverschillen voordoen. De voeg verbindt de stenen met elkaar zonder dat ze elkaar raken. De breedte van de voeg is afhankelijk van het materiaal: hoe grover de steen, hoe breder de voeg moet zijn.
Hieronder staan een aantal voorbeelden. De gegeven voegbreedten zijn adviesmaten.
Voegbreedten
- Kwarts zandsteentegels met geknipte kanten: á 1 cm (Modak, Mint Yellow, Raveena)
- Black beauty tegels: á 5 mm
- Getrommelde tegels met gelijke dikte: zonder voeg (Travertin, Lotus Beige, Gothic Dark Blue, Gothic Flamed)
- Strak gezaagde tegels van gelijke dikte: minimaal 2 mm (Blauwe hardsteen, Siam Blue, Black Tomba)
SPECIFIEKE TIPS VOOR HET PLAATSEN VAN NATUURTEGELS
De afwerklaag moet bestaan uit menggranulaat of gewassen zand. Leg de tegels in gestabiliseerd metselzand. Dit is een mengsel van 1 deel cement en 5-6 delen zand, dat u in de mortelmolen hebt gemengd. Het moet aardvochtig zijn. Nog beter is om op dit mengsel een dunne laag specie aan te brengen en daar de tegels in te leggen. Dit noemen we aanbranden.
Gestabiliseerd zandbed maken
Zijn de tegels niet even dik, span dan een touw en tik ze met een rubberen hamer op hoogte. Haal de tegels eruit, breng een dun laagje specie aan en leg de tegels terug. Ze hechten zich zo beter aan de ondergrond. Getrommeld travertin, marmer, graniet en hardsteen kunt u op een uitgevlakt gestabiliseerd zandbed leggen en natikken met een rubberen hamer. Ook strak gezaagde tegels met gelijke dikte kunt u op een uitgevlakt gestabiliseerd zandbed leggen, maar daar moet nog een dun laagje specie overheen voor een betere hechting aan de ondergrond. Daarna met de rubberen hamer aantikken en op de juiste hoogte brengen.
Alle tuintegelsOPSLUITBANDEN PLAATSEN
Om er zeker van te zijn dat de bestrating niet meer verschuift, brengt u langs de buitenkant een band aan. De bestrating wordt als het ware opgesloten. Hiervoor zijn speciale opsluitbanden verkrijgbaar. De opsluitband moet dikker zijn dan de rest van de bestrating. Kiest u voor een steen van 5 cm dik, dan zou de opsluitband 8 à 10 cm moeten zijn. Bij natuurstenen bestrating wordt vaak gewerkt met hardstenen of granieten opsluitbanden. Opsluitbanden plaatst u meestal iets lager dan de bestrating. U kunt ook kiezen voor natuurstenen waalformaten als opsluiting.
Alle opsluitbandenStappenplan: opsluitbanden plaatsen
Volg de onderstaande stappen om zo makkelijk en goed mogelijk opsluitbanden te plaatsen:- Een goede voorbereiding is het halve werk. Begin daarom met het verzamelen van het juiste gereedschap en het maken van een tekening. Zet bij de tekening de exacte afmetingen, zodat u precies weet hoe uw terras of oprit eruit komt te zien.
- Staat de gedetailleerde tekening op papier? Zet dan de contouren uit en houd hierbij rekening met het afschot. Hiervoor kunt u een paar paaltjes en een touw gebruiken. Let ook op de steenhoogte; die komt namelijk één tot twee centimeter onder de dorpel te liggen.
- Zorg voor een lichte helling van zo’n twee centimeter per strekkende meter. Dit is belangrijk om (regen)water de goede kant op te laten stromen, zodat het niet op uw tegels blijft liggen. Uw bestrating moet dus onder afschot (lichte helling) worden gelegd. Hier kunt u bij de vorige stap al rekening mee houden door het touw een helling mee te geven.
- Graaf de sleuf. De bovenkant van de opsluitbanden moet één centimeter lager liggen dan de bovenkant van de bestrating. Houd hier dus rekening mee tijdens het graven. Meet voor de zekerheid altijd een keer de exacte diepte.
- Plaats de opsluitbanden. Blijf daarbij op het afschot letten.
- Gebruik een lange waterpas om het afschot van het zandbed te controleren. Leg de uiteinden van de waterpas op de kantopsluiting en trek meteen overtollig zand weg. Zo haalt u het teveel aan zand weg, terwijl u controleert of de helling goed is.
- De opsluitbanden zijn geplaatst. Nu kunt u verder met het plaatsen van de tegels of andere bestrating.
KLEUREN & STRUCTUREN
Kiest u voor natuursteen, dan kiest u voor bijzondere bestrating waar u nog vele jaren van kunt genieten. Natuursteen biedt warme kleurschakeringen, unieke structuren en veel variatie. Elke steen is weer anders. Juist daarom is het heel belangrijk dat u bij de verwerking stenen uit verschillende verpakkingen door elkaar gebruikt. Door alle verpakkingen open te maken en steeds een steen uit een ander pakket te nemen, krijgt u een optimale verdeling van kleuren en structuren, en ontstaat er een boeiend en harmonieus geheel.
FUNDERING
Een goede, duurzame bestrating ligt op een degelijke fundering. Is de fundering niet goed, dan kan uw terras of tuinpad na verloop van tijd gaan verzakken en in sommige gevallen zelfs gevaarlijk worden. Het specifieke funderingsadvies is voor elk project afhankelijk van de ondergrond, de toepassing en het gebruikte materiaal. Elke situatie is weer anders. Vraag bij twijfel altijd het advies van een vakman. Toch zijn er een aantal vuistregels om de benodigde fundering te bepalen. Hoe zwakker de ondergrond, hoe zwaarder en dikker de fundering moet zijn. De meeste funderingen bij particuliere projecten bestaan uit twee lagen:- Een onderlaag van grove steenslag of gebroken puin. Deze onderlaag is meestal 15-30 cm dik en moet goed worden verdicht; meestal wordt hij aangetrild of aangestampt. Heeft de ondergrond een zeer slechte draagkracht, dan kunt u het beste een geotextiel gebruiken. Door dit kunststof doek onder de fundering aan te brengen, wordt de druk gelijkmatiger verdeeld. Bovendien kan het funderingsmateriaal op deze manier niet in de ondergrond wegzakken.
- Een afwerklaag van gewassen zand, bijvoorbeeld ophoogzand of met cement gestabiliseerd metselzand, afhankelijk van het materiaal dat voor de bestrating is gekozen (zie onder Plaatsing).
Hoe dunner het bestratingsmateriaal is, hoe steviger de fundering moet zijn. Een dikke betonklinker kan worden geplaatst op een fundering van goed aangetrild gewassen zand, een dunne terrastegel moet worden gelegd in met cement gestabiliseerd metselzand. Hoe zwaarder de bestrating wordt belast, hoe dikker de fundering moet zijn. Op een paadje naar de voordeur wordt alleen gelopen, maar op een oprit wordt met auto's gereden. In het laatste geval moet de fundering veel dikker zijn.
TERRAS AANLEGGEN TIPS
Terrastegels bestellen
Wanneer u een terras gaat aanleggen, is het belangrijk dat u terrastegels met het juiste formaat bestelt. Ook is het belangrijk om alle tegels in één keer te bestellen. Zo voorkomt u kleurverschillen. Houd ook altijd rekening met een snijverlies van 5%. Bestel daarom altijd net iets meer tegels dan u nodig heeft. Nadat u de terrastegels heeft ontvangen, adviseren wij om de bestrating in de verpakking te laten, tot het moment dat u gaat beginnen met aanleggen. Zo voorkomt u krassen en beschadigingen op de terrastegels.Terrastegels leggen
Alvorens u de terrastegels gaat leggen, is het noodzakelijk dat de ondergrond gedraineerd en stabiel is. Daarna kan een begin worden gemaakt met de kantopsluiting van de terrastegels. Hierdoor kunnen de tegels niet meer verschuiven. Vervolgens maakt u de straatlaag aan. Het is noodzakelijk dat de straatlaag overal even dik is. Dit zorgt voor een gelijke verdichting onder de tegels. Na de straatlaag kunnen de terrastegels worden gelegd. Houd bij het plaatsen rekening met een voeg van 3 mm tussen de tegels. Druk de tegels vervolgens aan met een rubberen hamer. Nadat de fundering is uitgehard – dit duurt enkele dagen – kunt u de voegen opvullen. Gebruik hiervoor wit zand of split.
Alle terrastegelsALGEMENE TIPS
Tegels nooit inwassen
Voorkom dat u de voegen tussen betonnen tegels inwast zoals u met plavuizen in huis zou doen. Beton werkt als een magneet op cement. Het cement zet zich onmiddellijk op alle betonnen producten vast en is er uiterst moeilijk en soms helemaal niet meer vanaf te krijgen. Voegen tussen tegels moet u met een voegspijker en vrij stevige specie dicht smeren. Verwijder tijdens het werk direct alle cementresten die buiten de voeg terechtkomen. Werk zo schoon mogelijk.Betonmortel maken
Betonmortel is een mengsel van grind, zand en cement. In een verhouding 3 : 2 : 1, dus drie scheppen grind, twee scheppen zand en één schep cement.Gebruik geen strooizout
Strooizout kan diverse betonproducten aantasten. Het is behoorlijk agressief spul. Vooral de opgebrachte toplagen op tegels e.d. kunnen ervan te lijden hebben. Dat geldt speciaal voor de bescherm polish op bijvoorbeeld geslepen tegels.Producten moeten mooi blijven
Nieuwe bestrating willen we wel graag mooi houden. Onder invloed van het weer, zand en aarde zouden bepaalde soorten bestrating aangetast kunnen worden en gaan verkleuren of vlekken vertonen. Er zijn speciale coatings en reinigers om dit te voorkomen of te herstellen. Veel nieuwe soorten worden al gecoat tijdens het productieproces.
HOOGTEVERSCHILLEN
Palissade aanleggen
Palissaden zijn er in allerlei vormen en lengtes. Ook palissades aan één stuk, een palissadeband, zijn mogelijk. De parelband heeft nog meer mogelijkheden. Vanwege zijn makkelijke vorm en hoogte kan elke gewenste vorm van opvang worden gemaakt.Extra stevig
Bij een grondkering of niveauverschil met betonpalissaden zou normaal tweederde van de lengte inde grond verdwijnen. Met een beetje betonmortel aan de achterzijde van de betonpalissade maakt u het steviger zodat u met minder diepte kunt volstaan. Bij een stapelmuurtje van Flagstones met dezelfde versteviging van betonmortel bespaart u zelfs materiaal omdat u geen hele maar halve plaatjes kunt gebruiken. Het gaat per slot van rekening om het aanzicht. U kunt natuurlijk ook los stapelen zonder de versteviging van betonmortel. Zorg er dan voor dat u een beetje achterover stapelt om de gronddruk te kunnen weerstaan.
VERSCHILLENDE LEGVERBANDEN
Stenen en tegels kunnen op tientallen manieren worden gelegd. Dit wordt ook wel een legverband genoemd. U kunt kiezen voor één soort steen of tegel in verschillende verbanden en/of kleuren, of voor verschillende soorten in één of meer verbanden en/of kleuren. U kunt natuurlijk ook uw eigen patroon bedenken. Met een verband bedoelen we hoe steeds twee stenen ten opzichte van elkaar worden gelegd. Bijvoorbeeld steeds een helft aansluitend (halfsteensverband) of met de kop tegen de zijkant van de ander (visgraat en keperverband). Een patroon ontstaat door de herhaling of juist de consequente afwisseling van een verband.
HALFVERHARDING EN GRIND
Tegels in grind leggen
Grind of split wordt gewoon over de bestaande grond uitgestrooid. Er wordt wel eerst een anti-onkruiddoek over de grond gelegd. Door gaten te knippen in dit doek kunt u beplanting aanbrengen.Split, grind en zand